Tijs Harmsen, mei 2025
Op vrijdag 23 mei volgden alle adviseurs van de marktgroep Klimaat & Duurzaamheid en Ruimte en leefomgeving van OchtendMensen een inspirerende masterclass die in het teken stond van een bezoek aan Marker Wadden en een cursus Strategisch Omgevingsmanagement.
We trapten de dag af in de Bataviahaven, waar Roel Posthoorn, projectdirecteur van Marker Wadden, ons meenam in het verhaal achter dit unieke natuurgebied. Toen hij jaren geleden met het idee kwam om eilanden aan te leggen in het Markermeer, geloofde vrijwel niemand dat het echt zou lukken. Toch werd het project binnen zes jaar gerealiseerd, volledig binnen de bestaande wet- en regelgeving. Volgens Roel is het succes vooral te danken aan het idealisme, de liefde voor de natuur én de inspiratie van alle betrokkenen.
Na deze inspirerende introductie doken we in de wereld van Strategisch Omgevingsmanagement (SOM), onder begeleiding van Noraly Wieldraaijer en Minke Groeneveld van TwynstraGudde. Samen onderzochten we hoe je ‘de taart zo groot mogelijk kunt maken’ voor alle betrokkenen van een project. We startten met het maken van een issuekaart. Bij Strategisch Omgevingsmanagement begin je namelijk bij de issues, en kijk je vandaar uit wie relevant is om te spreken. Zo betrek je niet elke stakeholder bij elk issue.
Met behulp van een stakeholdermatrix kun je vervolgens prioriteren waar de meeste dialoog nodig is. Daarbij is het de rol van de omgevingsmanager om iedereen in staat te stellen om voor hun belangen op te kunnen komen. Verder is het belangrijk om oog te hebben voor de waarden en normen die achter iemands standpunt zitten. Dat maakt het makkelijker om overeenkomsten te ontdekken.
Na een ochtend vol theorie was het tijd om de praktijk op te zoeken. We stapten aan boord van de veerboot en trotseerden het Markermeer richting een van de nieuwste stukjes Nederlandse natuur.
Marker Wadden is geen doorsnee natuurgebied. Wat je ziet, is met mensenhanden gemaakt terwijl het wel voelt als een echt stuk wilde natuur. De eilandengroep, bestaande uit vijf eilanden, werd tussen 2016 en 2021 aangelegd midden in het Markermeer. Een uniek project waarin Natuurmonumenten en Rijkswaterstaat samen optrokken met één ambitieus doel: het leven terugbrengen in een verstild meer. Waar het Markermeer jarenlang een troebel, voedselarm waterlichaam was, zorgen de eilanden nu voor een flinke oppepper van de waterkwaliteit en biodiversiteit. Vogels, vissen en planten vinden hier hun weg en dat geldt ook voor natuurliefhebbers, zeilers en dagjesmensen.
We maakten een wandeling over het hoofdeiland en kregen onderweg interessante uitleg van Elsa Pater en Erica Slagter van Natuurmonumenten. We genoten van de indrukwekkende vergezichten, spotten talloze vogels, waaronder zelfs een kleine kluut en genoten van de buitenlucht.
Na het trotseren van wind en zand keerden we terug naar binnen, klaar om ons aan het eind van de dag nog te buigen over twee actuele casussen van Natuurmonumenten.
Wist jij dat Marker Wadden één van de grootste natuurprojecten van West-Europa is? Veel mensen weten Marker Wadden al goed te vinden. Wel streeft Natuurmonumenten naar meer gevarieerde bezoekersgroepen en meer verbondenheid met het vaste land. De vereniging laat inwoners uit omliggende gemeenten graag kennismaken met de nieuwe natuureilanden in hun eigen ‘achtertuin’.
Dit leidde tot ideeën voor educatieprogramma’s, nieuwe samenwerkingen en inclusieve campagnes. Slogans als “Wad-dichtbij” passeerden de revue, net als concrete plannen om nieuwe doelgroepen op een verrassende manier te betrekken bij dit bijzondere natuurgebied.
Een tweede groep stortte zich op een andere interessante casus: Marker Wadden Plus. Dit vervolgproject richt zich op uitbreiding van het huidige natuur- en zandwinningsgebied. De uitdaging? Een goede samenwerking opzetten tussen betrokken partijen met verschillende rollen in het project. Met de inzichten uit de ochtendcursus Strategisch Omgevingsmanagement onderzochten we hoe deze samenwerking effectief en toekomstbestendig kan worden ingericht.
De excursie naar Marker Wadden was meer dan een inspirerende (en vooral leuke) dag in de natuur. Het was een leerzame proeftuin waarin we nieuwe kennis opdeden én direct toepasten op actuele vraagstukken, en dit samen met één van de betrokken organisaties.
Meer weten over de masterclasses, de opleiding en het ontwikkeltraject die de adviseurs bij OchtendMensen volgen? Neem contact op met Jennifer Bouman of klik hier voor onze Opleidings-pagina.