OchtendMensen-nieuws
Balans tussen vrijheid en veiligheid bij het opendeurenbeleid
Wereld Alzheimer Dag
Op zondag 21 september is het Wereld Alzheimer Dag. Op deze dag staan we stil bij de impact van dementie op de oudere met dementie, diens mantelzorger, familie of naasten. In Nederland leven ruim 290.000 mensen met dementie en dat aantal groeit snel. Tegelijkertijd verandert de manier waarop we zorg en ondersteuning organiseren. Eén van de meest besproken thema’s is het opendeurenbeleid in verpleeghuizen.
Opendeurenbeleid
Het opendeurenbeleid houdt in dat bewoners met dementie niet standaard worden opgesloten op de afdeling/woongroep.
Het beleid van open deuren betekent dat bewoners met dementie niet automatisch achter gesloten deuren worden gehouden, maar juist de mogelijkheid krijgen om zich vrijer te bewegen binnen vooraf bepaalde zones, ook wel bekend als leefcirkels. De grootte van een leefcirkels is afhankelijk van het individu.
De Wet zorg en dwang (2020), bepaalt dat onvrijwillige zorg, zoals het sluiten van deuren of het beperken van vrijheid, alleen toegepast mag worden als er echt geen andere mogelijkheden zijn. Deze wet vraagt zorgverleners eerst naar alternatieven te zoeken die het welzijn en de bewegingsvrijheid van bewoners respecteren. Deze alternatieven kunnen ook ondersteund worden met technologische middelen zoals GPS-toepassingen.
In de praktijk blijkt echter dat deze onvrijwillige zorg naar verhouding heel vaak plaatsvindt. Naar schatting zijn er slechts 471 van de 2.705 verpleeghuizen in Nederland die een volledig opendeurenbeleid hanteren. De rest houdt de deuren gesloten, vaak uit angst voor risico’s en aansprakelijkheid. Om dit thema én andere grote ontwikkelingen binnen de zorgsector verder toe te lichten, was Freek Lapré dit jaar te gast bij de marktgroep Zorg & Gezondheid.
Ontbijtpraktijk
Freek Lapré is partner bij Dementia Village & Associates (DVA), een adviesbureau dat zich richt op het humaniseren van de zorg aan en huisvesting voor mensen met dementie. Daarnaast werkt hij als wetenschapper en executive professor bij de TIAS Business School. Hij besprak de grote ontwikkelingen binnen de ouderenzorg, en heeft een mooie casus uitgelicht waarbij mensen met dementie in een eigen wijk wonen in Weesp (de Hogeweyk). Hier kunnen zij wonen met behoud van eigen identiteit en autonomie.
Zijn visie benadrukt dat ouderenzorg moet verschuiven van een medisch model naar een sociaal model. Niet de zorg, maar de kwaliteit van leven moet centraal staan. Vrijheid, autonomie en betekenisvol leven zijn daarin sleutelbegrippen.
Een belangrijk rapport wat deze visie verder uitdiept en waar Freek Lapré aan heeft meegeschreven, is het European Ageing Network (EAN) rapport over lange termijn zorg 2030[1]. Dit rapport biedt diepgaande inzichten in de afweging tussen vrijheid en veiligheid voor mensen met dementie. In het rapport wordt benadrukt dat men vaak de neiging heeft om te kiezen voor maximale bescherming, wat ten koste kan gaan van de autonomie en het welbevinden van bewoners. Toch laat het rapport zien dat wanneer instellingen durven te kiezen voor een opendeurenbeleid, dit niet alleen leidt tot meer bewegingsvrijheid, maar dat dit ook positieve effecten heeft op het gedrag, het geluksgevoel en de sociale interactie van bewoners.
Wat vraag dit van zorgorganisaties?
Het vraagt lef om los te laten. Lef om risico’s te durven nemen in ruil voor menselijkheid. En leiderschap om teams hierin mee te nemen. Zoals Freek Lapré het stelt: “We moeten af van het idee dat veiligheid altijd boven vrijheid gaat. Het gaat om balans, vertrouwen en maatwerk.”
Wat kan OchtendMensen bieden?
Binnen de Zorg & Gezondheid marktgroep, is er veel kennis , ervaring en energie om binnen binnen het thema Digitalisering & Innovatie, jouw organisatie te ondersteunen. Wil jouw organisatie stappen zetten richting een opendeurenbeleid? Neem dan contact met onze manager Roos!
] Long term care 2030 – European Ageing Network 2019
