Masterclass Bestuur & Samenleving ‘AI en publieke waarden: op zoek naar gedragen besluitvorming’
Wat betekent het om als adviseur te werken in een wereld waarin kunstmatige intelligentie steeds vaker een rol speelt in beleid en besluitvorming? Die vraag stond centraal tijdens de masterclass die wij als marktgroep Bestuur & Samenleving van OchtendMensen volgden bij Kanaal30 in Utrecht. We doken in de wereld van AI, verkenden de ethische en maatschappelijke dilemma’s die daarbij komen kijken en onderzochten hoe besluitvorming rondom technologie in de publieke sector vorm krijgt.
AI en publieke waarden
De dag begon met een interactieve introductie in de wereld van AI, onder begeleiding van TwynstraGudde-adviseur Joshua Cohen. Want wat is AI precies? Hoe wordt het al toegepast in de publieke sector? En welke dilemma’s brengt het met zich mee? Al snel werd duidelijk dat AI niet alleen een technisch vraagstuk is, maar vooral ook een bestuurlijke en maatschappelijke uitdaging. Hoe zorg je ervoor dat algoritmes rechtvaardig zijn? En wie is er verantwoordelijk als het misgaat?
Nadat de groepsdiscussie op gang kwam, volgde het onderdeel ‘Over de streep’. Stellingen als “Ik ben nieuwsgierig naar hoe AI complexe publieke problemen kan helpen oplossen” tegenover “Ik maak me vooral zorgen over de ethische impact die AI heeft op publieke waarden” werden besproken. Door letterlijk positie in te nemen, werd zichtbaar hoe de marktgroep over deze thema’s dacht, en ontstond er ruimte om elkaars argumenten beter te begrijpen.
Hierna volgde een gesprek met Dani Shanley (Assistent Professor Filosofie, Universiteit Maastricht), die werkzaam is bij het ELSA Lab. Dit lab is een samenwerkingsverband waarin wordt onderzocht hoe AI op een ethische, juridische en maatschappelijke verantwoorde manier kan worden ingezet. Dani benadrukte hoe belangrijk het is om bij technologische innovaties niet alleen te kijken naar effectiviteit, maar ook naar de sociale implicaties. Daarna speelden we een rollenspel waarin burgers, beleidsmakers, technici en bedrijven samenkwamen, ieder met hun eigen belangen en perspectieven op de inzet van AI.
Adviseren bij besluitvorming
In het volgende onderdeel namen TwynstraGudde-adviseurs Liesbeth Beneder en Marieke von Berg ons mee in de wereld van besluitvormingsprocessen. Ze vertelden hoe een goed besluit tot stand komt, welke instrumenten je kunt inzetten om dat proces te ondersteunen, en benadrukten hoe belangrijk het is om je advies af te stemmen op de stijl en voorkeuren van de bestuurder. Door inzicht te krijgen in verschillende bestuursstijlen, leer je als adviseur hoe je effectiever kunt schakelen en invloed kunt uitoefenen binnen uiteenlopende bestuurlijke contexten.
In een interactieve ‘bestuursstijlen-game’ oefenden we met het adviseren van fictieve bestuurders. De ene bestuurder hechtte vooral waarde aan snelheid, de ander aan consensus. Het was leerzaam om te merken hoe je je adviesstijl kunt afstemmen op de context en hiermee effectief invloed kunt uitoefenen op besluitvorming.
AI als beleidsvraagstuk
Tot slot deelde Jasper Kars (Senior Beleidsmedewerker Data & AI bij het ministerie van BZK) zijn ervaringen met besluitvorming rond AI op rijksniveau. Als projectleider van de Overheidsbrede Visie op Generatieve AI gaf hij ons een inkijkje in de dilemma’s waar beleidsmakers mee te maken krijgen. Hij liet zien hoe lastig het is om kaders te stellen voor technologie die zich razendsnel ontwikkelt, en hoe groot de uitdaging is om beleid te maken dat niet achter de feiten aanloopt. Zijn verhaal maakte duidelijk dat AI niet alleen een technisch of ethisch vraagstuk is, maar ook een bestuurlijke opgave- een die vraagt om visie, samenwerking en durf.
Al met al was het een boeiende en leerzame masterclass, waarin we werden geïnspireerd door de mogelijkheden én uitdagingen van AI binnen de publieke besluitvorming. Door de combinatie van theorie en praktijk kregen we een helder beeld van de kansen en dilemma’s. Benieuwd naar dit thema? Kom dan naar onze volgende inhousedag en we vertellen je er graag meer over!
Neem contact op met Mark Leemans - Directeur OchtendMensen
Benieuwd naar de impact van een OchtendMens?
Stuur Mark een berichtje en hij neemt contact met je op!