OchtendMensen-nieuws
Ontwikkel je bij OchtendMensen – Masterclass over zorginnovatie en social design
Even een kopje thee zetten – je doet het en denkt er vaak niet bij na. Voor mensen met een visuele beperking is een alledaagse activiteit als deze vaak niet zomaar gedaan. Gelukkig is daar een snufje op bedacht: de niveaudetector, die een signaal afgeeft als je tijdens het inschenken van kokend water de rand van de mok bereikt. Over deze en andere innovaties ontdekten we meer tijdens de masterclass van de marktgroep Zorg & Gezondheid. Wij mochten hiervoor op bezoek bij Bartiméus – een organisatie die zich inzet voor mensen met een visuele beperking – en ontdekken hoe zij innovatie laten werken.
Deze blog vertelt je over hoe we in de masterclass aan de slag gingen met zorginnovatie en hoe we dat deden met een wel heel bijzondere aanpak: social design.
Zorginnovaties om 100% te leven
Middenin de bossen van Doorn ligt één van de zorginstellingen van Bartiméus, waar zo’n 306 bewoners met een visuele, lichamelijke en verstandelijke beperking zorg ontvangen. “100% leven” luidt het motto van Bartiméus. Door middel van zorginnovatie probeert de organisatie het leven van mensen met een visuele beperking makkelijker en leuker te maken zodat ze mee kunnen doen in het dagelijks leven: 100% leven. Het uitgangspunt hierin is om vanuit de cliënt naar het probleem te kijken en een passende digitale toepassing te vinden of te bedenken.
Bartiméus zet innovatie in op verschillende gebieden. Een goed voorbeeld is het inzetten van Virtual Reality om mensen met een visuele beperking te trainen in het zelfstandig reizen en oriënteren, of om zorgverleners te laten ervaren hoe het is om te leven met een visuele beperking. We mochten het zelfs uitproberen! Daarnaast ontwikkelt Bartiméus diverse e-health toepassingen, bijvoorbeeld één waarmee ouders en het kind met een visuele beperking via het internet een cursus kunnen volgen om samen met hun kind de weg te leren oversteken. Het bijzondere is dat Bartiméus niet alleen digitale innovaties ontwikkelt from scratch, maar juist ook op zoek gaat naar bestaande innovaties.
Bartiméus is een mooi voorbeeld van een organisatie die innovatie inzet zodat mensen met een visuele beperking beter kunnen meedraaien in de maatschappij, en daarmee ook écht de zorg verbetert. Hiermee ontzorgt de inzet van innovatie ook zorgprofessionals in het doen van hun werk.
Social design
Nadat we VR-brillen hebben uitgeprobeerd en Bartiméus het hemd van het lijf hebben gevraagd over de succesfactoren voor innovatie, doken we de theorie in. Als het gaat over (het ontwerpen van) innovatie, is social design een interessante methode om toe te passen. Hoe zorg je ervoor dat je oplossingen creëert die écht gebruikt worden door de eindgebruiker? Hoe betrek je de eindgebruiker bij het ontwerpproces?
“Door de goede en scherpe inhoudelijke vragen word je zelf ook weer even extra bewust van hetgeen dat we als organisatie doen en trots op mogen zijn”
Annemarijn van Rheenen
Projectleider eHealth Bartiméus
We nodigden Oukje van Merle en Eva Dijkema (adviseurs social design) van TwynstraGudde uit om ons meer te vertellen over het gedachtegoed van social design. Social design draait om het creëren van oplossingen die niet alleen goed zijn voor het individu, maar ook voor de samenleving als geheel. Social design draait niet alleen om het ontwerpen van producten, maar ook om het betrekken van de gebruikers bij het ontwerpproces. Door de behoeften van de gebruikers centraal te stellen, wordt er gezorgd voor oplossingen die echt werken en aansluiten bij de behoeften van de mensen die ze gebruiken. Dit is een belangrijk aspect van social design, omdat het ervoor zorgt dat ontwerpen niet alleen goed bedacht zijn, maar ook echt werken in de praktijk. Dit maakt social design een interessant kijkglas voor verandering en innovatie.
Social design in de praktijk: aan de slag
Maar hoe werkt social design in de praktijk? We hebben de theorie over social design mogen toepassen op een casus van Bartiméus, waarmee we in subgroepen aan de slag gingen. De vraag die in de casus centraal stond: hoe kunnen we zorgprofessionals digitale vaardigheden aanleren op een manier die bij hen past? Het was aan ons om een antwoord te vinden op deze vraag waarbij we gebruik maakten van de social design-aanpak.
Een belangrijke eerste stap is onderzoeken wat het probleem nu eigenlijk is. Soms blijkt er een vraag achter de vraag te zitten. Daarom is het belangrijk om díe vraag helder te hebben om te voorkomen dat je een oplossing zoekt voor een probleem dat volgens de eindgebruikers niet hét probleem is. Vervolgens gingen we aan de slag met het analyseren van de eindgebruiker volgens de Empathy Map: wat voelt, ziet en hoort de gebruiker en wat vindt de gebruiker belangrijk in het werk? Daarna werkten we toe naar een oplossing waarbij we gebruik maakten van verschillende tools, zoals reframing. En dan als laatste: een korte pitch over de oplossing die je gevonden hebt, maar ook over de weg ernaartoe.
“Vandaag was een bijzondere dag bij Bartiméus, want we ontvingen een fantastische groep van OchtendMensen. Hun energie en enthousiasme waren aanstekelijk en ik was onder de indruk van hun aandachtige luistervermogen en scherpe vragen. Samen hebben we met het Bartiméus innovatie team een complex vraagstuk behandeld en ik was verbaasd hoe snel en creatief ze Design Thinking toepasten om onverwachte en eenvoudige oplossingen te bedenken. Het was duidelijk dat OchtendMensen niet alleen inhoud komt consumeren, maar juist ook produceert. We zijn zeker geïnspireerd door hun ideeën en gaan ermee verder broeden. Wordt vervolgt.” - Niels Perik, innovatiestrateeg Bartiméus
Uit de pitches bleek dat de bedachte oplossingen in vele aspecten op elkaar leken met als de rode draad: oog voor de leefwereld en het werkveld van de eindgebruiker. Toch merkte je kleine verschillen in de bedachte oplossingen, en die werden waarschijnlijk veroorzaakt doordat ieder groepje toch nét een andere focus had op het probleem. Onze conclusie: social design en zorginnovatie gaan mooi hand in hand. Door social design toe te passen in zorginnovatieprojecten, kunnen innovators beter begrijpen wat de behoeften en uitdagingen van cliënten, zorgprofessionals en naasten zijn.
Benieuwd naar andere uitdagingen waar wij ons voor inzetten? Neem dan eens een kijkje op de pagina van Zorg & Gezondheid of neem contact op met Roos Thijssen - manager Zorg & Gezondheid bij OchtendMensen.
Neem contact op met Roos Thijssen - Manager Zorg & Gezondheid bij OchtendMensen
Benieuwd naar onze uitdagingen op het gebied van Zorg & Gezondheid?
Maak een afspraak, dan vertellen we het je. Dat kan ‘in person’ op ons kantoor in Amersfoort of Den Haag, maar ook via het scherm of de telefoon.